Gần đây, thông tin về rượu vang châu Âu nhiễm chất ô nhiễm vĩnh cửu, cụ thể là acid trifluoroacetic (TFA), đã gây xôn xao trong cộng đồng yêu rượu vang toàn cầu. Nghiên cứu từ Mạng lưới Hành động Thuốc trừ sâu châu Âu (PAN Europe) công bố vào tháng 4/2025 cho thấy, các mẫu rượu vang từ 10 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) đều chứa TFA ở mức đáng báo động. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn đặt ra câu hỏi lớn về quy trình sản xuất và chất lượng rượu vang tại lục địa già. Trong bài viết này, Thegioiruou.vn sẽ phân tích chi tiết vấn đề này, từ nguồn gốc ô nhiễm, tác động sức khỏe, đến các giải pháp cần thiết, nhằm cung cấp thông tin toàn diện cho độc giả.
Chất ô nhiễm vĩnh cửu TFA là gì?
TFA là một loại hóa chất thuộc nhóm per- và polyfluoroalkyl substances (PFAS), thường được gọi là "hóa chất vĩnh cửu" do khả năng không phân hủy trong môi trường. TFA được hình thành từ việc phân hủy các hợp chất PFAS khác, thường xuất phát từ thuốc trừ sâu hoặc các sản phẩm công nghiệp như chất chống thấm, chống dính. Theo nghiên cứu, TFA tích tụ trong đất, nước ngầm, và cây trồng, từ đó xâm nhập vào chuỗi thực phẩm, bao gồm cả nho – nguyên liệu chính sản xuất rượu vang.
Trước đây, TFA được xem là ít độc hại hơn so với các PFAS chuỗi dài như PFOA hay PFOS. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2021 đã chỉ ra rằng TFA có thể gây dị tật nghiêm trọng ở bào thai thỏ, dẫn đến đề xuất phân loại nó là chất độc đối với sinh sản theo khuôn khổ quản lý hóa chất REACH của EU. Hiện nay, nồng độ TFA trong nhiều mẫu rượu vang vượt quá 0,1 microgram/lít – ngưỡng tối đa cho phép đối với các chất ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản trong nước ngầm theo quy định EU.
Xem thêm: Rượu có thực sự gây tích mỡ vòng hai? Giải mã từ góc độ khoa học
Thực trạng ô nhiễm TFA trong rượu vang châu Âu
Nghiên cứu “Thông điệp từ chai rượu” của PAN Europe, phối hợp với tổ chức Nature & Progrès, đã phân tích 49 mẫu rượu vang từ các quốc gia như Áo, Pháp, Ý, và Tây Ban Nha. Kết quả cho thấy 100% mẫu đều chứa TFA, với nồng độ cao nhất ghi nhận ở rượu vang từ Áo. Đáng chú ý, ngay cả các loại rượu vang hữu cơ cũng không tránh khỏi ô nhiễm, dù mức TFA thấp hơn so với rượu vang thông thường. Điều này cho thấy vấn đề không chỉ nằm ở quy trình sản xuất mà còn ở sự ô nhiễm môi trường trên diện rộng.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng TFA không chỉ xuất hiện trong rượu vang mà còn hiện diện trong nước máy, nước đóng chai, và nhiều loại thực phẩm khác. Tuy nhiên, nồng độ TFA trong rượu vang cao gấp 100 lần so với nước uống tại một số khu vực, khiến đây trở thành nguồn phơi nhiễm đáng lo ngại. Theo ông Helmut Burtscher-Schaden từ tổ chức Global 2000 (Áo), việc TFA tích tụ trong cây nho cho thấy con người có thể đang hấp thụ hóa chất này qua thực phẩm nhiều hơn dự đoán.
Xem thêm: Ngành Rượu Vang Nín Thở Trước Nguy Cơ Leo Thang Căng Thẳng Thương Mại Mỹ EU
Tác động sức khỏe và môi trường
Đối với sức khỏe con người
TFA và các PFAS khác có thể gây ra nhiều nguy cơ sức khỏe nếu tiếp xúc lâu dài. Ngoài khả năng gây dị tật bào thai, PFAS được liên kết với các bệnh như ung thư, bệnh tuyến giáp, rối loạn nội tiết, và suy giảm miễn dịch. Đặc biệt, do tính chất không phân hủy, TFA tích tụ trong cơ thể theo thời gian, làm tăng nguy cơ bệnh tật ở người già và trẻ nhỏ – những nhóm dễ tổn thương nhất.
Rượu vang, vốn được xem là thức uống có lợi cho sức khỏe tim mạch khi sử dụng ở mức vừa phải, giờ đây đối mặt với nguy cơ mất lòng tin từ người tiêu dùng. Theo khuyến nghị của các tổ chức y tế, nam giới nên giới hạn ở 1-2 ly/ngày và nữ giới 1 ly/ngày. Tuy nhiên, với sự hiện diện của TFA, ngay cả mức tiêu thụ này cũng có thể gây rủi ro nếu rượu vang bị ô nhiễm nặng.
Đối với môi trường
Sự lan rộng của TFA trong đất và nước ngầm là một vấn đề môi trường nghiêm trọng. Thuốc trừ sâu và các sản phẩm công nghiệp thải PFAS vào môi trường, từ đó làm ô nhiễm nguồn nước và đất nông nghiệp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến ngành rượu vang mà còn đe dọa các ngành nông nghiệp khác, đặc biệt là sản xuất thực phẩm hữu cơ. Việc TFA có mặt trong rượu vang hữu cơ cho thấy mức độ ô nhiễm đã vượt ngoài tầm kiểm soát của các tiêu chuẩn sản xuất hiện tại.
Giải pháp và khuyến nghị
Hành động từ phía cơ quan quản lý
Bà Salomé Roynel từ PAN Europe kêu gọi EU áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn đối với PFAS, bao gồm cấm sử dụng các loại thuốc trừ sâu chứa hóa chất này. Ngoài ra, cần đầu tư vào công nghệ lọc TFA khỏi nước ngầm và đất nông nghiệp. Một số phương pháp lọc nước hiện nay có thể loại bỏ 50-90% PFAS, nhưng cần được triển khai rộng rãi hơn.
Lựa chọn của người tiêu dùng
Người tiêu dùng có thể giảm nguy cơ phơi nhiễm TFA bằng cách:
-
Ưu tiên rượu vang hữu cơ: Mặc dù không hoàn toàn sạch TFA, rượu vang hữu cơ có nồng độ thấp hơn.
-
Chọn rượu vang từ các năm cũ: Nghiên cứu cho thấy các mẫu rượu sản xuất trước năm 1988 không chứa TFA, do PFAS chưa được sử dụng rộng rãi vào thời điểm đó.
-
Tìm hiểu nguồn gốc: Lựa chọn rượu vang từ các nhà sản xuất uy tín, minh bạch về quy trình sản xuất và kiểm soát chất lượng.
-
Hạn chế tiêu thụ: Giảm lượng rượu vang tiêu thụ để giảm thiểu nguy cơ tích tụ TFA trong cơ thể.
Vai trò của ngành rượu vang
Các nhà sản xuất rượu vang cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các phương pháp canh tác bền vững, giảm thiểu sử dụng thuốc trừ sâu chứa PFAS. Đồng thời, việc công khai thông tin về mức độ ô nhiễm trong sản phẩm sẽ giúp xây dựng lòng tin với người tiêu dùng.
Kết luận
Vấn đề rượu vang châu Âu nhiễm chất ô nhiễm vĩnh cửu TFA là một hồi chuông cảnh báo về ô nhiễm môi trường và an toàn thực phẩm. Dù rượu vang vẫn là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực, người tiêu dùng cần cẩn trọng hơn khi lựa chọn sản phẩm. Thegioiruou.vn khuyến khích độc giả tìm hiểu kỹ lưỡng, ưu tiên các sản phẩm chất lượng cao và ủng hộ các sáng kiến bảo vệ môi trường. Chỉ khi cả nhà sản xuất, cơ quan quản lý, và người tiêu dùng cùng hành động, chúng ta mới có thể bảo vệ sức khỏe và giữ gìn giá trị của rượu vang châu Âu.
Nguồn tham khảo:
-
Mạng lưới Hành động Thuốc trừ sâu châu Âu (PAN Europe), “Thông điệp từ chai rượu”, 2025.
-
Các bài đăng trên X về ô nhiễm TFA trong rượu vang, tháng 4/2025.